Zihin Emeği, Kol Emeği

Yazar adı: Alfred Sohn – Rethel
Çeviren: Ayşe Deniz Temiz
Basımevi: Metis, 2011
Türü: Araştırma
ISBN: 978-975-342-778-4

Sıra No: FEL 105

Sohn-Rethel, Frankfurt Okulu’nun Adorno, Bloch gibi temsilcileri başta olmak üzere Batı Marksizminin önemli isimleriyle temasını hep sürdürmekle birlikte, bu geleneğin “kültür-odaklı” eğilimlerinin dışında durmuş ve kendini Marx’ın siyasal iktisat eleştirisini kültür ve bilgi alanlarını da kuşatacak şekilde genişletmeye adamış son derece özgün bir düşünürdür.       Karatani’nin Transkritik’inden hatırlayacağınız bir amacı var bu kitabın: Kant’la Marx arasında bir bağ kurmak istiyor. Ancak Karatani’den farklı olarak Sohn-Rethel’in Marx’ın iktisat eleştirisiyle bir arada düşünmeye çalıştığı Kant’ın etiği değil, epistemoloji eleştirisi. Felsefenin ve bilimin kavramsal düşünme biçiminin izlerini, “meta soyutlaması”nda arayabileceğimizi gösteriyor. Kitabın yeniliği de burada: Soyutlamanın tarihsel bir sürecin aracı olduğu, insanın fikirleriyle değil, eylemleriyle ortaya çıktığı düşüncesinde.       Sohn-Rethel buradan hareketle kapsamlı bir bilim eleştirisi geliştiriyor: Eğer teknolojinin topluma değil de, toplumun teknolojiye hâkim olmasını istiyorsak, bilimin kökenleri ve mantığı itibariyle toplumsal tarihe bağlı olduğu gerçeğini teorik bir önkoşul olarak ortaya koymamız gerekir. Ama biliyoruz ki bilim, zihin emeğiyle kol emeği arasındaki gitgide derinleşen uçurum nedeniyle kendi toplumsal kökenlerini göremez hale gelmiştir.       Mavi yakalı – beyaz yakalı işçi ayrımının gittikçe daha fazla sorgulanmaya başladığı günümüzde mutlaka yeniden okunup değerlendirilmesi gereken bir klasik.  İÇİNDEKİLER  İngilizceye Çevirenin ÖnsözüÖnsözGiriş
I. Felsefi Epistemolojinin Eleştirisi1. Zihinsel Emeğin Fetişleştirilmesi2. Düşünce Dışında Bir Soyutlama Mümkün müdür?3. Meta Soyutlaması4. Mübadele Soyutlaması Fenomeni5. İktisat ve Bilgi6. Mübadele Soyutlamasının Analizi7. Basılı Paranın Evrimi8. Gerçek Soyutlamanın Kavramsal Soyutlamaya Dönüşümü9. Bağımsız Akıl
II. Toplumsal Sentez ve Üretim10. Üretim Toplumları ve Temellük Toplumları11. Kafa Emeği ve Kol Emeği12. Üretim Fazlası ve Sömürünün Ortaya Çıkışı13. Bronz Çağında Kafa ve Kol14. Klasik Temellük Toplumu15. Matematik: Zihinsel Emek ve Kol Emeği Arasındaki Ayrım Çizgisi16. Ortaçağ Tarım ve Zanaat Üretiminde Kafa ve Kol17. Zanaattan Bilime Geçiş Biçimleri18. Kapitalist Üretim İlişkileri19. Galileocu Bilim ve Dinamik Atalet Kavramı20. Burjuva Bilimi
III. İleri Kapitalizmin İkili İktisadi Yapısı21. Toplumsallığını Yitirmiş Olan Emekten Yeniden Toplumsallaşan Emeğe22. Kapitalist Üretim Tarzının Üçüncü Evresi mi?23. Tekelci Kapitalizm Dönemecinde24. Emperyalizm ve Bilimsel Yönetim25. Zaman Ekonomisi ve “Bilimsel Yönetim”26. Taylorizmin Esasları27. Taylorizmin Eleştirisi28. Üretim Akışının Temelleri29. İnsan ve Makinenin Aynı Biçimde Ölçülmesi30. Tekelci Kapitalizmin İkili İktisadi Yapısı31. Emeği Ölçülebilir Kılma Zorunluluğu32. Faal Durumdaki Emeğin Ölçülebilir Kılınması33. Otomasyona Giden Yol34. İkinci Doğanın Laneti35. Geçiş Dönemi36. Temellük Mantığı ve Üretim Mantığı
IV. Yöntemsel Bir Koyut Olarak Tarihsel Materyalizm37. Bir Bilim Kuramı Olarak Yansıma Kuramının Barındırdığı Çelişkiler38. Materyalizme Karşı Ampirizm39. Marx’tan Çıkarılacak Ders40. Zorunlu Yanlış Bilinç41. Felsefi Sorun42. Tarihsel Materyalizmin Özünde Bulunan Eleştirel Güç
Dizin